XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Gaur Brusela-ko administrazioan flamendarrak nagusitzen ari diran bezelaxe.
Herrixkarik txikienetan, abertzale liburutegiak antolatu zituzten abertzaleek, gehienetan herriaren beraren laguntzaz osatuak.
Inportantzia haundia izan zuen ere pizkundean, esan dugunez, txekerazko teatroak: Kliopera eta Tyl-en antzerkiek aberriaren sua piztu zuten toki guzietan, Txekoslobakia-ko kondaira eta problemak azalduz eta ulertaraziz.
Beste puntu bat, euskaldunontzako kontuan hartzekoa.
Abertzaletasunaren pizkundea 1809-tik 1848-erako tartean azkartu zala diote istorilariek; hau da: Metternich-en diktadura elizkoi eta polizia-zalearen pean!.
39 urte
Biena-Budapest-eko gobernuek ez zuten ahalik gutxiena baizik laguntzen.
Adibide batzuk emango ditugu.
1831-ean txekerazko liburuak argitaratzeko sortu zan
Nazio-Antzokia, Praga-n,1868-an eraikitzen hasia, herriak emandako diru soilaz eraiki zan (bi aldiz, erre baitzan!): diru-biltzaileak, herriz herri nekatu gabe ibiltari, txekotar ikasle gazteak izan ziran.
Askoz beranduago oraindik 1890-ean, Hlavka ijeneruak ordaindu eta eraiki zuen Zientzia-Akademia.
Prokes-en hitzez esateko:
Erakustegiak literatura-alkartasunak, txekerazko egunkaria eta asteariak, dana, abertzaleen poltsikuetatik lortutako diruaz mantentzen zan.
Gogorra izan zan burruka askotan.
Hiri gutxi dago Europa-n Setio-Legea Praga-k baino maizago sofritu duenik.
Gauza bera Eslobakia-n: 1874-ean, esate baterako, bigarren irakaskintzako ikasgu guziak hetsarazi zituen Budapest-eko gobernuak; eta 1875-ean eslobakieraz liburuak argitaratzeko baimena zuen erakunde bakarra (1862-an sortua) debekatua izan zan.
Elizak bi aldeetatik jokatu zuen.
Abertzaleen aldetik apaiz asko izan zan, lehenengo garaiean batez ere.
Apezpikuen aldetik, berriz, gobernuaren aginduak betearazteko gogoa agertu zan behin eta berriz: apezpikuak ez ziran lotsatu
Eslobakia-n, eta hau azken urteak arte, magyartartzearen predikari suharrak izan dira Budapest-etik bidalitako apezpikuak.
Austria-k ez zuen beti aurrez aurre eta gogorki burrukatu.
Askotan, batez ere abertzaletasuna herriaz nagusitu ala, maltzurkeriaz eta azpikeriaz jokatu zuen, (...).